پژو ۴۰۵ (به انگلیسی: Peugeot 405) یک خودروی سدانسایز متوسط ساخت شرکت پژو کشور فرانسه، نسل پنجم از سری چهار (سدان متوسط) شرکت پژو است. در سال ۱۹۸۷ تولید آن آغاز و در سال ۱۹۹۶ با معرفی پژو ۴۰۶ در اروپا تولید آن پایان یافت. این خودرو توسط تیم طراحی خودروی پینینفاریناایتالیا طراحی شد که در سال ۱۹۸۸، دقیقاً یک سال پس از تولید، برنده جایزه خودروی رده اقتصادی سال ۱۹۸۸ اروپا شد. پژو ۴۰۵ مبنای تولید بسیاری از محصولات در خودروسازی ایران خودرو است.
تاریخچه[ویرایش]پژو ۴۵ مدل ۱۹۹۱ در آمریکای شمال (قبل از فیس‌لیفت)
پژو ۴۰۵ مدل ۱۹۹۴ بعد از فیس‌لیفت فاز۲؛ در این نسخه چراغ‌های عقب بروزرسانی، بخش کرکره‌ای بین چراغ‌های عقب حذف و داشبورد خودرو دچار تغییراتی شد
در ژوئیه ۱۹۸۷، پژو مدل ۴۰۵ را تنها در نسخه سدان معرفی کرد. فروش ۴۰۵ به سرعت در بازارهای قاره اروپا آغاز شد. در آغاز فروش برای پژو ۴۰۵، چهار موتور بنزینی با قدرت از ۶۴ تا ۱۵۸ اسب‌بخار موجود بودند که در سال ۱۹۸۸، انواع موتورهای دیزل و توربوشارژر به موتورهای قابل سفارش برای ۴۰۵ اضافه شدند. مدل استیشن نیز در طول سال ۱۹۸۸ معرفی شد، تا سال ۱۹۹۰ حدود یک میلیون دستگاه پژو ۴۰۵ توسط پژو فروخته شد. ۴۰۵ در سال ۱۹۹۱ یک‌بار فیس‌لیفت شد، به روزرسانی‌های این فیس‌لیفت در داشبورد، فرمان اتومبیل و عایق‌های صوتی بود.[۳]
در سال ۱۹۹۲ پژو ۴۰۵ یک‌بار دیگر فیس‌لیفت شد. در فاز دوم فیس‌لیفت چراغ‌های عقب باز طراحی شدند و بخش کرکره‌ای میان‌چراغ‌های عقب حذف شد. همچنین در فاز دوم یک داشبورد جدید برای ۴۰۵ طراحی شد. در فیس‌لیفت دوم در نسخه‌های MI16 و T16 دو کیسه‌هوا در جلو قرار داده شد. در پاییز سال ۱۹۹۵، پژو ۴۰۶ رونمایی و تولید نسخه سدان ۴۰۵ متوقف شد. ۴۰۵ یکی از پرفروش‌ترین ماشین‌های خانوادگی در اروپا بود که بیشترین فروش خود را در فرانسه و بریتانیا تجربه کرد. این خودرو هشتمین خودروی پرفروش در بریتانیا در سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ بود.[۴]
اروپا: از ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۷ در سوشو (فرانسه) و رایتون آن دانزمور (انگلستان). زیمبابوه:تا ۲۰۰۲، توسط شرکت کوئست. مصر: شرکت آبازا ۴۰۵ را در مصر تولید کرد. ایران:تولید توسط شرکت ایران‌خودرو از ۱۹۹۴ تا سال ۲۰۲۲. شیلی: تولید شده توسط شرکت فرانکو. آرژانتین:از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۹ در کارخانه پژو ویلا ساخته شد. در این کشور، ۴۰۵ یک خودروی بسیار محبوب با فروش کلی بیش از ۵۰۰٬۰۰۰ دستگاه بوده‌است. لهستان: حدود ۴۰۰۰ دستگاه در شرکت fsc لوبلین بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ تولید شد. تایوان: تولید شده توسط شرکت یو - تین موتورز از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۵. تایلند: تولید شده توسط شرکت ymc با مسئولیت محدود از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷. آذربایجان: تولید شده توسط ایران‌خودرو در منطقه صنعتی نفت‌چاله از سال ۲۰۱۹ (نسخه تولیدی در آذربایجان پژو پارس است).[۵]
در بازارهای جهانی ۴۰۵ با ۵ موتور بنزینی و دو موتور دیزل، که همگی چهار سیلندر بودند به فروش می‌رسید.
موتور ۱٫۴ لیتری با ۷۰ اسب‌بخار (۵۲ کیلووات) و ۵٬۶۰۰ نیوتن متر گشتاور.
موتور ۱٫۶ لیتری (۱٬۵۸۰ سی‌سی) با یک جعبه‌دنده دستی پنج سرعته و ۹۲ اسب‌بخار (۶۹ کیلووات) و ۶۰۰۰ نیوتن متر گشتاور دور در دقیقه.
موتور ۱٫۹ لیتری (۱٬۹۰۵ سی‌سی) ۸ سوپاپ که با یک جعبه‌دنده دستی پنج سرعته در دسترس بود. (نسخه‌های اتوماتیک هم قابل سفارش بودند)
موتور ۱٫۹ لیتری ۱۶ سوپاپ با کد mi۱۶ که ۱۶۰ اسب‌بخار (۱۲۰ کیلووات) و ۶٬۵۰۰ دور در دقیقه گشتاور تولید می‌کرد و توانایی حرکت تا ۲۲۵ کیلومتر بر ساعت را داشت.
موتور ۲ لیتری تی۱۶ با کد ایکس‌یو۱۰ که ۲۲۰ اسب‌بخار(۱۶۴ کیلو وات) قدرت تولید می‌کرد.
موتور دیزلی ۱٫۹ لیتری (۵۲ کیلوواتی) که ۴٬۶۰۰ نیوتن متر گشتاور را تولید می‌کند.
در آغاز ماه ژانویه ۱۹۸۸ ۴۰۵ وارد بازار بریتانیا شد. ۴۰۵ انگلستان در ابتدا مجهز به یک موتور ۱٫۶ لیتری کاربراتوری بود. در اواخر سال ۱۹۸۸ اولین مدل از مدل ام آی پی ۱۶ وارد بازار انگلیس شد. همچنین در این سال نسخه استیشن با موتور ۱٫۸ لیتری گازوئیلی وارد مدار تولید شد. در اواخر سال ۱۹۸۹ نسخه چهار چرخ محرک ام‌آی۱۶ به بازار اضافه شد.[۶]
سه نسخه از ۴۰۵ در آمریکای شمالی تا پایان سال ۱۹۸۸ به فروش رسید. دونسخه با موتورهای متفاوت و نسخه اس که نسخه اسپرت ۴۰۵ بود. ۴۰۵ پس از خروج شرکت پژو پس از سال ۱۹۹۱ از بازارهای آمریکا و کانادا خارج شد.[۷][۸]
پژو ۴۰۵ GLX تولید ایران خودروپژو ۴۰۵ استیشن که به تعداد محدود توسط ایران خودرو تولید شد.
تولید پژو ۴۰۵ در ایران تقریبا پس از توقف تولید ۴۰۵ در اروپا و آمریکای شمالی شروع شد. پژو ۴۰۵ حدود سه دهه در ایران تولید شد. خانواده ۴۰۵ که شامل انواع ۴۰۵، روآ، آردی، ۴۰۵ استیشن و پارس می‌شود از ابتدای تولیدشان تا سال ۱۳۸۹ حدود ۲ میلیون و ۲۹۵ هزار دستگاه توسط ایران‌خودرو تولید شده‌اند که پس از خانواده پراید بیشترین تیراژ خودرو از ابتدای صنعت خودروسازی ایران را از آن خود کرده‌است.[۹]
پژو ۴۰۵ در سال ۱۳۶۹ در مدل‌های GL و GLX با موتور ۱۵۸۰ سی‌سی تولید شد. در سال ۱۳۷۴ پژو ۴۰۵ با گیربکس‌های دستی و اتوماتیک با موتورهای ۲۰۰۰ سی‌سی تولید شد. در سال ۱۳۷۸ ایران خودرو نسخه استیشن این خودرو را تولید کرد. در سال ۱۳۸۲، پژو ۴۰۵ با موتور ۱۸۰۰ سی‌سی جایگزین موتور ۲۰۰۰ شد. در سال ۱۳۸۳ ایران خودرو نسخه کم آپشن‌تر پژو ۴۰۵ با نام GLI را تولید کرد؛ در قسمت ظاهری رنگ بدنه روغنی است اما در نسخه GLX متالیک است. سپرهای GLI مشکی و در نسخه GLX همرنگ بدنه است. در قسمت داخل خودرو شیشه بالابرهای جلو دستی است و در قسمت GLX برقی است. آینه‌های جانبی GLI از نوع تنظیم دستی است و تنظیم برقی از آن حذف شده است. سیستم تهویه این خودرو از نوع تنظیم خطی و در GLX مدور است. فرمان این نسخه از نوع مکانیکی است و در GLX هیدرولیک است. تولید نسخه GLI در سال ۱۳۸۵ متوقف شد. در سال ۱۳۸۸، نسخه بروز و فیس‌لیفت پژو ۴۰۵ با نام SLX تولید شد که چراغ مه‌شکن جلو دارد و چراغ‌های جلو و عقب کریستالی است. در قسمت بدنه از زه‌های بدنه جدید در صندوق عقب هم از یک بادگیر استفاده می‌شود و در نسخه GLX وجود ندارد. نسخه SLX در اوایل تولیدش با موتور XU7 تولید می‌شد و در سال ۱۳۹۰ موتور این نسخه تغییر کرد و با موتور TU5 تولید شد. در سال ۱۳۹۳ داشبورد پژو ۴۰۵ تغییر کرد و از حالت قدیمی بودن در آمد که به داشبورد سوناتایی معروف است. در ۲۲ خرداد ۱۳۹۹ تولید پژو ۴۰۵ GLX برای همیشه متوقف شد اما نسخه تاکسی دوگانه‌سوز در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ هم تولید شده است. تولید نسخه SLX در سال ۱۴۰۰ متوقف شد.
در ایران چندین خودرو بر اساس پلت فرم پژو ۴۰۵ تولید می‌شود. پژو پارس یا پژو پرشیا فیس لیفتی از پژو ۴۰۵ است که در آن در بخش‌های سپر جلو و عقب، جلوپنجره، در کاپوت، چراغ‌های جلو و عقب و در صندوق عقب نسبت به ۴۰۵ تغییر بافته‌است. پژو آردی هم خودرویی شبیه به مدل‌های پیش از فیس لیفت ۴۰۵ بود که با موتور پیکان و محور محرک عقب عرضه می‌شد. مدل ارتقا یافته آن نیز پژو روآ نام دارد که در سال ۸۵ و در ابتدا با نام آردی‌ایکس عرضه می‌شد.
سمند؛ که به عنوان اولین خودروی ملی ایران شناخته می‌شود نیز خودرویی بر مبنای پلت فرم پژو ۴۰۵ است و در ابتدا قرار بود جانشین پیکان شود.
ایران خودرو مدل‌های زیر را بر اساس پژو ۴۰۵ تولید کرد:
پژو ۴۰۵ GL/GLX ابتدا با موتور ۱٫۶ لیتری و پس از آن ۱٫۹ لیتری ۸ سوپاپ کاربراتوری که تولید آن در سال ۲۰۰۲ متوقف شد.
پژو ۴۰۵ GLX با موتور ۱٫۸ لیتری ۸ سوپاپ انژکتوری که از سال ۸۲ تا سال ۹۹ تولید می‌شد.
پژو ۴۰۵ GLI:مدل کم آپشن تر GLX که در سال‌های ۸۳ تا ۸۵ تولید می‌شد.
پژو ۴۰۵ SLX:مدل بروزرسانی شده پژو ۴۰۵ که با تغییراتی در نمای خارجی و داخلی و موتور ۱٫۶ لیتری تی‌یو۵ از سال ۱۳۸۸ عرضه شد. (نسخه‌های اولیه موتور ۱٫۸ لیتری داشتند)
پژو پارس: فیس‌لیفت پژو ۴۰۵ در نمای جلو و عقب؛ خود پارس در ۴ مدل مختلف عرضه می‌شود:
معمولی، که از سال ۹۰ به بعد با نام پژو پارس سال شناخته می‌شود. این مدل با موتور ۱٫۸ لیتری ۸ سوپاپ ایکس‌یو۷ عرضه می‌شود و جدیداً نسخه بهبودیافته این موتور با نام ایکس‌یو۷پی روی این خودرو قرار می‌گیرد.
LX، که با موتور ۱٫۶ لیتری ۱۶ سوپاپ تی‌یو۵ عرضه می‌شود.
ELX، با ۲ موتور ۱٫۹ لیتری ۸ سوپاپ و ۱٫۸ لیتری ۱۶ سوپاپ عرضه می‌شد. به تازگی نسخه جدید این خودرو با امکانات بیشتر معرفی شده که موتورهای ۱٫۸ لیتری ۸ سوپاپ و ۱٫۶ لیتری ۱۶ سوپاپ برروی آن قرار می‌گیرند.
اتوماتیک، در اوایل با موتور ۱٫۸ لیتری عرضه می‌شد که بعدها با جای خود را به موتور ۱٫۶ لیتری داد.
پژو آردی و پژو روآ: هردو خودرو با ظاهر ۴۰۵ و موتور ۱٫۶ لیتری پیکان عرضه می‌شدند.
سمند/سمند سورن/دنا و دنا پلاس: خودروهای ملی ایران که با پلت فرم، گیربکس و موتور (در مدل سمند) پژو ۴۰۵ عرضه می‌شوند.
وانت آریسان: علی‌رغم اینکه با نشان تجاری ایران خودرو عرضه می‌شود ولی شباهت‌های ظاهری آن با پژو ۴۰۵ انکار ناپذیر است.
